|
MANÄ° SAYFALARI – (Lütfen listeden bir sayfa seçiniz) |
||||||||||||||||||||||||
Mani:
Genellikle birinci, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı olan, daha çok hecenin yedili ölçüsüyle söylenen anonim halk ÅŸiiri. Türk halk edebiyatının en yaygın ÅŸiir türüdür. Yalnızca Anadolu’nun her yerinde deÄŸil, aynı zamanda Trakya’da, Azerbaycan’da Kırım Tatarları, Irak Türkmenleri ve Besarabya Gagavuzları arasında da deÄŸiÅŸik adlarla yaygın olarak kullanılan bir türdür.
Genellikle düğün, ölüm, ayrılık, buluÅŸma, gurbet vb olaylar karşısındaki yoÄŸun duygu ve dilekleri yansıtmak için kullanılan bir araçtır. Türkiye’nin birçok yöresinde mâni söylemek için “mâni düzmek“, “mâni yakmak” ya da “mâni atmak” deyimleri kullanılır.
Başta aşk olmak üzere hemen her konuda yazılabilen bir halk edebiyatı nazım türüdür. Çoğunlukla 7 heceli dört dizelik bir bendden meydana gelir. Ama dizeleri 4-5-8-10-14 heceli kalıplarla söylenmiş maniler de vardır. Birinci, ikinci dördüncü dizeler birbirleriyle kafiyeli, üçüncü dize serbesttir. Yani kafiye dizilişi aaxadır. Aaaxa düzeninde maniler de var.
İlk iki dize hazırlık dizeleridir. Son iki dize ile anlam bağlantısı yoktur. Asıl anlatılmak istenen son iki dizede verilir.
Maniler çok çeşitlidir. En çok kullanılanlar düz ya da tam mani, kesik mani, cinaslı mani, yedekli mani, artık mani’dir.
Düz Mani : Yedişer heceli dört dizeden oluşur. Kafiyeleri çokluk cinassızdır.
Kesik mani : Birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan maniler. Bu kesik dize sadece kafiyeyi hazırlar. EÄŸer meydan ve kahvehanelerde söylenen ve ilk dizeleri “aman aman” ünlemi ile doldurulan manilerse bunlara Ä°stanbul manileri denir.
Cinaslı mani : Kesik manilerde eğer kafiye cinaslı ise bunlara cinaslı mani denir.
Yedekli mani : Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen maniler. Cinaslı kafiye kullanılmaz, birinci dizeleri anlamlıdır. Yedekli maniye artık mani de denir.
Deyiş : İki kişinin karşılıklı söylediği manilerdir. Soru yanıt şeklinde düzenlenir. Bir başka kişinin ağzındanmış gibi aktarıldığı şekilleri de vardır.
|
MANÄ° SAYFALARI – (Lütfen listeden bir sayfa seçiniz) |
||||||||||||||||||||||||
